Ta dễ dàng áp đặt ảo tưởng rằng sự kỳ vọng của con không liên quan gì đến con người thật của con. Sự kỳ vọng đó bắt nguồn từ phương pháp ta huấn luyện để điều khiển phản ứng của con, vì vậy chính ta cũng không biết mình có những kỳ vọng này. Dù vậy, kỳ vọng ấy và sự đòi hỏi khiến ta không trân trọng thứ ta có.
Nếu ta biết trân trọng cuộc sống và cảm xúc thật của mình, tự nhiên ta sẽ trân trọng cuộc sống và cảm xúc của con – con cần được ta trao cơ hội để con người thật của con được toả sáng. Nhưng ta lại đặt kỳ vọng quá nhiều áp lực khiến con không thể đáp ứng kỳ vọng kia. Vậy nên, ta chuẩn bị sẵn để con thất bại, thay vì cho con cơ hội toả sáng.
Nếu ta chỉ nghĩ đến “thành công”, khả năng tài chính và năng lực bản thân, ta vô tình truyền đến con lối sống căng thẳng, đầy rẫy lo âu. Ta hối thúc con như thể con là phần nối tiếp trong cái tôi đang tuyệt vọng của ta, ấy vậy mà ta vẫn tự nhủ ta hối con vì “lợi ích của con”, để con có tương lai tốt đẹp hơn.
Ngày càng nhiều phụ huynh cho con đi học chữ trước khi con vào lớp Một, với hy vọng trao cho con cơ hội vượt trội hơn các bạn. Ta biết rõ tầm quan trọng của mạng xã hội, vì vậy ta bắt đầu giám sát bạn bè con. Nhiều phụ huynh rơi vào cái bẫy của thúc dục con đi học ngoại khoá không phải vì sở thích của con mà chỉ vì sự ấn tượng của hoạt động ấy trong hồ sơ thi đại học.
Chưa bao giờ học được cách lắng nghe tâm hồn và trân trọng bản ngã, con của phụ huynh có sự kỳ vọng lớn rất cần đến ý thức về giá trị. Các phụ huynh này cất sẵn trong hộc tủ hồ sơ thi đại học vào các trường uy tín trước khi con lên 7 tuổi, và họ hối thúc con chạy theo hướng đi đã được định sẵn mà không cần biết con đường ấy có thực sự là số phận của con không.
Khi trọng tâm trong hoạt động hằng ngày của con là các hoạt động được định hướng sẵn để con có thể đỗ vào trường hàng đầu, con không có thú vui xa xỉ là cho phép bản ngã của mình phát triển. Hoang mang trong nội tâm, con những tưởng giá trị của mình phụ thuộc vào mức độ thành công của bản thân. Nếu thất bại, con tự hoài nghi giá trị, năng lực và mục đích của chính mình.
Trong những năm đầu đời, con rất cần không gian để đào sâu khuynh hướng tự nhiên của bản thân và rèn luyện kĩ năng thể hiện kết quả tìm được. Ta có nhiệm vụ hồ hởi hưởng ứng qua ánh mắt và nụ cười, để con biết rằng ta trân trọng con nhất khi con là chính mình.
Mỗi khi bạn cảm thấy cần phải cho con tham gia vô số hoạt động để nổi trội, hãy tự hỏi xem liệu động lực của bạn có thực sự nhằm giúp con trở thành con người thật của con, hay đó là vì bạn muốn đắm mình trong vinh quang của con. Nếu con không xuất sắc hay hoàn hảo, có phải trong bạn trỗi lên cảm nhận về sự chưa tương xứng? Nếu thực như vậy, tạo cho mình dáng vẻ của người cha/mẹ tận tâm để che dấu cảm xúc kia sẽ không bao giờ giải quyết được ý thức của bạn về sự thiếu thốn. Hậu quả là con lớn lên cũng xác định giá trị của mình bằng các tiêu chuẩn bên ngoài như điểm số, ngoại hình, nhóm bạn, tài sản, sự nghiệp, sự giàu sang hoặc chồng/vợ.
(Trích từ sách Làm Cha Mẹ Tỉnh Thức – Tiến sĩ Shefali Tsabary)
